TÜRKİYE’ DE TEHLİKELİ MADDE TAŞIMACILIĞI VE ADR SÜRECİ HAKKINDA BİLGİLER
Ülkemizde 2010 yılında başlayan tehlikeli madde süreci, Dünya çapında 50 üye ülke sayısı ile 2019 yılında da hızlı gelişmelere tanık olmaktadır. 1969 yılında Cenevre’de yürürlüğe giren ADR Belgesi – tehlikeli maddelerin taşınmasında karayolu ile ilgili avrupa anlaşması olarak bilinmektedir.
Tehlikeli maddelerin yüklenmesi, doldurulması, boşaltılması, paketlenmesi, gönderimi ve taşınmasında çevreye verebilecek zararları minimum seviyeye indirmek için tasarlanmış olan ADR sürecinde aktif rol alan sürücülerin SRC 5 belgesi bulunması zorunludur. Aynı zamanda işletmelerde TMGD bulundurma mecburiyeti söz konusudur.
Adr Kapsamında Src 5 Belgesi Türleri
Tehlikeli madde taşımak için sürücüler mevzuata göre bazı belgeler alarak bu işi icra edebilirler. Öncelikle yapmaları gereken 4925 sayılı KTY ne göre SRC 3 ya da SRC 4 belgeleri almaları gerekmektedir. Bu belgeye sahip olan sürücüler SRC 5 belgesi temel eğitimi almaya hak kazanırlar. Sürücü şayet akaryakıt, gaz, radyoaktif ve patlayıcı madde gibi nitelikli ve özellikli mallar taşıyacaksa ikinci aşamada yapması gereken şey uzmanlık alanını belirlemesidir. Bu uzmanlık alanı aşağıdaki gibidir.
- Tanker taşıma belgesi eğitimi,
- Sınıf 1 Patlayıcı Eğitimi,
- Sınıf 7 Radyoaktif madde taşımacılığı Eğitimi
19 saatlik temel eğitimi alan sürücüler, tanker taşımacılığı yapmak için ayrıca 13 saatlik eğitim almaları gerekir. Sınıf 1 patlayıcı eğitimi için 8, sınıf 7 için de 8 saat ayrıca eğitim almaları gerekir.
Kimyasal maddelerin tehlikeli olanlarının karayolu ile taşınmasında ADR, denizyolu için IMDG , trenyolu için RID ve havayolu için ICAO kodları kullanılmaktadır. Tehlikeli madde ile iştigal eden işletmeler , öncelikle T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ilgili bölge müdürlüklerine başvurarak faaliyet belgesi (TMFB) almaları bu sürecin ilk aşamasını oluşturmaktadır. Kendi bünyelerinde tmgd istihdam ederek yada dışarıdan tmgd hizmeti alarak süreci devam ettirmeleri gerekmektedir. Yurtdışı ve yurtiçi lojistik firmalarının sürücülerinde ihtiyaç olan SRC5 belgesi tehlikeli madde taşımacılığında bulunması gerekli bir belge olarak karşımıza çıkmaktadır. Taşınan maddelerin sınıflanması, paketlenmesi, işaretlenmesi, araçların levhalanması ve buna benzer detaylı konu başlıklarını içeren SRC5 eğitimleri Türkiye’de yapılmakta ve yurtdışında da geçerliliğini korumaktadır.
Tmgd olarak belge alan kişilerin, işletmelerde konu ile ilgili süreçleri takip etmeleri, güncel mevzuatı bilmeleri , sahada öğrenilen bilgileri uygulamaları aldıkları temel ADR eğitimlerinde üzerinde durulmaktadır. 49 saat olarak başlayan TMGD / ADR eğitimleri 2017 yılından itibaren 64 saat olarak güncellenmiştir. Kurumumuzdan alınan eğitimlerden sonra Bakanlığın açtığı sınavlara girip, başarılı olanlar için belgelendirme işlemleri yapılmaktadır. Ülkemizde, tehlikeli mal ve kombine taşımacılık düzenleme genel müdürlüğü tarafından yönetilen (www.tmkt.uab.gov.tr) ADR, 2019 yılında da yeni yönetmelik ve yönergelerle daha kaliteli bir iş dalına dönüştürülmeye çalışılmaktadır.
2014 yılından itibaren Türkiye’de tmgd eğitimleri verilen kurumumuzda , aynı zamanda adr belgesi SRC 5 belgesi sürücü eğitimi ve psikoteknik merkezi de bulunmaktadır.