Günümüzde Kara yolu demiryolu, deniz yolu ve
boru hatları ile taşınan ve tehlikeli olma özelliği taşıyan
tehlikeli maddelerin ülkemizde, ülkelerarası ticari bir öneme
sahiptir.
Çok tehlikeli olan bu maddeler tehlike özellikleri itibariyle
insan sağlığına ve çevreye zararlı olduklarından bu maddelerin
çok düşük miktarlarının çevreye yayılması bile ciddi boyutlarda
sorunlara neden olabiliyor.
Aynı zamanda, dünyada gelişmekte olan endüstriyel üretimle
birlikte ham madde taşımacılığı da ülkemizde ve ülkeler arası
taşımacılıkta artış göstermektedir. Özellikle Metropol
şehirlerde ve endüstri alanlarında ortaya çıkan atıkların geri
dönüşümü veya imha edilmesi, depolanmaları, taşınmaları da
tehlikeli maddelerin taşınmasına yönelik mevzuat Ulaştırma
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığımız bünyesinde Tehlikeli Madde
Kombine taşımacılık Genel Müdürlüğünce düzenlenip
yayınlanmaktadır.
Ulaştırma Bakanlığı Tehlikelere karşı önlem alabilmek için kanun
koyucu birçok yönetmelik çıkartmıştır.
Taşımaya taraf olanları, Umumu, genel
düzeni, Çevreyi (hayvanlar, bitkiler, su havzaları, toprak)
korumak zorundadır.
Amaç tüm bu şartlar altında, tehlikeli maddeler güvenli ve uygun
olarak ekonomik şartlar içerisinde taşınmasını sağlamaktır.
Tehlikeli maddeler diğer tehlikeli
maddelerle yada farklı maddelerle, tehlike oluşturacak
tepkimelere girebilirler. Bu yüzden beraber paketlemelerde ve
taşımalarda yasaklar vardır.
Bazı maddeler taşımacılıktan tamamen çıkarılmıştır.
Atık da tehlikeli madde olabilir. Tehlike (Risk) için farklı
koşullar vardır.
Yanıcılık, Patlayıcılık,Yanma ve ateş, Alev
alma noktası ,Buharlaşma, Kaynama,Buharlaşmanın davranışı
Kendiliğinden tutuşma,Statik yükleme ,Sürtünme,Çarpma ,Hacim
değişikliği(Genleşme ve Büzülme) ,Akıcılık özelliği, Karışım,
Toksitlenme, Asit etkisi , Çevreye uyumu ,dondurma gibi riskler
ortaya çıkar.
Yapılan bu düzenlemeler ADR bünyesinde Tehlikeli maddeleri,
insan sağlığı ve diğer canlı varlıklar ile çevreye zarar
vermeden güvenli ve düzenli bir şekilde kamuya açık karayoluyla
taşınmasını hedefleyen bu düzenlemeler taşıma sürecinde yer alan
gönderenlerin, alıcıların, dolduranların, yükleyenlerin,
boşaltanların, ambalajlayanların, taşımacıların ve tehlikeli
maddeleri taşıyan her türlü aracın operatör veya sürücülerinin
Ülkemizde ve uluslar arası sorumluluk, yükümlülük ve çalışma
koşullarını belirliyor.
Özetle, ADR, taşımacılığın güvenli
yapılabilmesini sağlamaktır
Yine ADR kuralı gereği, Temel amacı tehlikeli maddelerin güvenli
bir şekilde naklinin sağlanması olan ADR ile ayrıca tehlikeli
yüklerin sınıflandırılması, şartların belirlenmesi,
güzergâhların ve park yerlerinin belli şartlara uygunluğunu
sağlanmasıdır.
Özet olarak ADR tehlikeli maddelerin
karayolunda uluslararası taşınması,
ADR’ ye taraf olan 48 ülke bulunmaktadır.
ADR Ek A ve Ek B olmak
üzere iki bölümden oluşmaktadır.
Ek A
Bölüm 1 Genel Hükümler
Bölüm 2 Sınıflandırma
Bölüm 3 Tehlikeli Maddeler Listesi
Bölüm 4 Paketlerin Kullanımı
Bölüm 5 Sevkiyat Prosedürleri
Bölüm 6 Paketlerin Yapısı ve Testine
İlişkin Hükümler Kriterleri
Bölüm 7 Taşıma Koşullarına İlişkin Hükümler
Ek B (sadece ADR)
Bölüm 8 Taşıt Ekibi, Teçhizatlar, Evraklar
Bölüm 9 Taşıtların yapım ve onayına ilişkin hükümler
ADR mevzuatı Türkiye’de uygulanmaya başladığı 01.01.2014
tarihinden itibaren karayollarında yapılacak olan denetimlerle
araçlarla tehlikeli madde taşımacılığı güvenle devam edecektir.
ADR Türkiye'nin Avrupa Birliği ve uluslararası kuruluşlar ile
bütünleşmesine katkı sağlayacak.
Aynı zamanda Türkiye'nin ADR uluslararası taşımalarda hem de
yurt içi taşımalarında tehlikeli madde taşıması uluslararası
normlarla daha çok güvenli bir şekilde taşınması sağlanacaktır .
Mümin ATEŞ
ADR Eğitmeni
Kimya Öğretmeni